Haptonomija je fenomenološki pristup osoba, njenog afekta, ona je nauka afektivnog
kontakta. Teorijski i praktični pristup haptonomije je izgradio Frans Veldman (1921-
2010) u 1960-im godinama.
Haptonomija posmatra čoveka u svojoj celini, u totalnoj realnosti, i prevashodno
ukazuje na to da smo u svakodnevnom racionalnom životu sve više izgubili osnovne
sposobnosti koje su potrebne za međusobno emocionalno-podržavajuću i ohrabrajuću
komunikaciju. Ove sposobnosti ostaju nerazvijene, okrutne, dolazi do njihove atrofije,
možda i do njihovog nestanka. Haptonomija pokazuje put do razvijanja i do punog
razvoja ovih sposobnosti. Ona nastoji da integriše najnovija dostignuća u medicini i
neurobiologiji.
Haptonomija daje primarnost dodiru, taktilnom osećaju, kontaktu kao ljudskim
perceptivnim kanalima. Fenomenološki kontakt haptonomije se razlikuje od ostalih
kontakata po tome da centralnu ulogu igra afektivni dodir, kojeg zbog svojih
karakteristika nazivamo psihotaktilnim, tačnije timotaktilnim (thymo – um, duša i
emocija) kontaktom. Ovaj egzistencijalni emocionalno-podržavajući kontakt u svakom
pogledu se razlikuje od lekarskih pregleda, telesnih metoda, tehnika i terapije i od
objektivnog dodira koji se koristi u socijalno-profesionalnim i sličnim odnosima.
Upotreba psiho-afektivnog, timotaktilnog (haptonomičnog) kontakta daje mogućnost
tako i balansiranju bezosobljenosti koji proizilazi od pridržavanja medicinskog
protokola, kako i prevenciji sagorevanju (izgorelosti) koji nastaje pri povećanom
emocionalnom i fizičkom naporu.
Terapeut koji koristi u svom radu haptonomiju, usmerava klijenta – koje usmeravanje
podržava i timotaktilni kontakt- da koristi svoje (emocionalne) sposobnosti i da
utamelji svoj život na njih.
Naučno istraživanje haptonomije i paramedikalna upotreba su relativno nova grana
nauke.
Haptonomija se koristi (upotrebljava se) i za lečenje telesnih i psihičkih simptoma. Može
da bude osnova više problema, ako dolazi do remetanja ravnoteže misli, osećanja i
postupka. Fizički, telesni simptomi često se brže i bolje oporavljaju, ako uspevamo
povratiti ravnotežu. Haptoterapija (stručno terapijska primene haptonomije kako kod
pojedinih pacijenata, tako i kod metoda i struke paramedikalnog lečenja) ostvaruje
efekat lečenja kombinovanjem specifičnog afektivnog dodira različitim vežbama sa
komunikacijom o problemima.
Može se reći da haptonomija kod svake aktivnosti lečenja se može primeniti uspešno,
ali formacija strukture se grupiše oko tri kliničke grane. Veldman je primenio prvobitno
u prenatalnom periodu kako kod trudnica, tako i kod odojčadi i novorođenčeta. Kasnije
se njena primena proširila i na fizioterapijsku delatnost (originalno ime ove grane je
haptokineziterapija), gde haptonomična stručnost terapeuta i njegovo znanje se
integriše sa osnovama kinematike. I najzad zauzeo je i izuzetno mesto u psihoterapiji,
otvarajući nov put, nov pravac u preobradi traume i u terapiji ranog afektivnog
poremećaja, ali se koristi i u pedagogiji (haptopedagogija).
Haptonomija se može sa pravom primeniti u svakoj delatnosti somatskog i psihičkog
lečenja i nezi. Zajedničkom korišćenju haptonomije i metode lečenja date određene
struke dolazi do promene terapeutskog odnosa prema pacijentima. Fizioterapeuti,
babice, medicinske sestre-tehničari, zdravstveni negovatelji, zdravstveni timski
rukovodioci, socijalni radnici, defektolozi, pedagozi (vaspitači, nastavnici itd.) mogu da
je primene u svom svakodnevnom radu. Pomoću haptonomije nauče efektivnije tumačiti
i bolje upravljati i lečiti lični, individualni značaj telesnih simptoma i njihov
emocionalni razlog. Tako postaje više humanije, ljudsko lečenje i vaspitanje.
U praktičnoj primeni haptonomija nije jedan od konkretnih terapijskih metoda, više je
pogled, prikaz, koji se dobro integriše u svaku delatnost socijalne-zdravstvene zaštite,
obrazovanja.
Više informacije o haptonomiji:
www.haptonomie.org
www.haptonomia.hu